Is Touhou als een religie?

Because here's something else that's true. In the day-to-day trenches of adult life, there is no such thing as atheism. There is no such thing as not worshipping. Everybody worships. The only choice we get is what to worship.

David Foster Wallace - This is water

Animecon 2012. Theaterhotel Almelo. Ik ging drie dagen, en alle drie de dagen reed ik op en af. 2 uur heen, 2 uur terug. Tijdens die lange ritten had ik veel tijd om na te denken. Op de achtergrond stond Touhoumuziek op, en gedurende drie dagen had ik me kunnen omringen met andere Touhou fans. En toen vond deze quote van wijlen David Foster Wallace z'n weg terug naar m'n bewustzijn.

Ik weet niet hoe lang ik al atheïst ben. Heel de lagere en middelbare school heb ik op katholieke scholen gezeten. België is in wezen nog steeds een katholiek land, en veel van ons onderwijs leunt naar die richting. In het middelbaar merkte je er weinig van. We kregen godsdienstles, maar deze leerkrachten waren vaak van de meest interessante, die liever nadruk legden op ethiek, filosofie en mythologie. In de lagere school begonnen we 's ochtends met een gebed. Ergens toen, in die vroege jaren, moet ik kritisch zijn beginnen worden over het zich richten tot iets waarvan we het bestaan niet kunnen bewijzen of observeren. Het was niet meer dan iets dat we als gewoonte hadden aangeleerd gekregen, en spoedig zag ik er geen waarde meer in en verwierp ik het. Ik was al erg jong een atheïst. Ik voelde geen nood aan een God die niet antwoordde.

In het middelbaar, met de godsdienstleerkrachten die liever filosofeerden met hun leerlingen dan voorgekauwd dogma te herhalen, leerde ik iets nuttigers. Namelijk dat religie en godsdienst niet synoniem zijn. Godsdienst is een vorm van religie, maar religie op zich kan ook zonder geloof in goden of een hogere macht. Religie omvat zingeving, biedt waardesystemen en spiritualiteit. Het is een gestructureerde manier voor mensen om houvast te vinden in een wereld die je op de proef stelt. Het kan een gids vormen voor morele beslissingen en je leven de zin geven die we als noodzakelijk voelen om ons bestaan verder te zetten.

Ik besloot dat ik ook religie niet nodig had. Voor mij moest er geen zin zijn aan het leven om het verder te zetten. Dat het inherent zinloos zou kunnen zijn doet me niets; het maakt me niet depressief, noch verandert het me in een gewetenloos monster dat vindt dat het alles kan doen. Ik blijf even goed bestaan, en heb de vrijheid om plezier na te streven. Ook een waardesysteem heb ik niet nodig. M'n eigen inzicht, geweten en instincten leken altijd te volstaan om beslissingen te nemen die voor mij juist leken. De volharding om keuzes consistent na te leven vind ik op eigen kracht.

Flash forward naar één van m'n autoritten terug van Animecon, en al deze gedachten stroomden door m'n hoofd, op gang gebracht door die quote van David Foster Wallace... En plots vroeg ik me af of er misschien niet, zonder dat ik er erg in had, een religie in m'n leven was geslopen.

Beeld je in dat op één of andere manier m'n appartement zoals het nu is bedolven wordt, en intact meer dan 2000 jaar ongeroerd onder de grond blijft. Tot op een dag de archeologen van de toekomst het opdelven. Wat zouden ze vinden?
Om te beginnen, computerspellen. Spellen met vreemde patronen van projectielen, mysterieuze concepten zoals spell cards, allerhande geesten, demonen en goden... Maar hoewel dit moest bedoeld zijn als entertainment om te spelen, zijn de spellen ingepakt in hun originele plastic, ongeopend. Alsof het relikwieën waren die onaangeroerd moesten blijven.
En boeken. Met daarin de personages uit de spellen, omschrijvingen, details over hun imaginaire wereld, verhalen. Maar de taal is niet die van het land waar de site is opgedolven, wel die van een land aan het andere eind van de wereld. Andere sporen lijken er op te wijzen dat de eigenaar deze taal slechts minimaal beheerste, en waarschijnlijk niet genoeg om de boeken te lezen. Waarom had hij ze dan?
Daarna een hoop muziek albums. Allemaal muziek van de spellen, in eindeloze variaties. Telkens anders, maar toch opnieuw en opnieuw met die weerkerende thema's, als een mantra. Er waren ook andere muziek albums, maar die waren in de minderheid in vergelijking met die van "Touhou".
En tenslotte beeldjes. Uitgelijnd op een kast, een prominente plaats innemend in het hoofdvertrek. Alsof ze aanbeden werden.

Soms kan je je afvragen hoe mensen uit de oudheid zo'n vreemde dingen wisten te verzinnen. Talloze goden, met hun eigen historiek. Legendes en mythen, met de meest vreemde elementen en verhalen erin. Ze maakten vreemde artefacten die niet altijd een nut leken te hebben. Er werden hele tempels opgericht ter ere van sommige goden en mythische wezens. Standbeelden werden kunstig vervaardigd en openbaar geplaatst. Dit alles voor weinig meer dan verhalen?

Maar mocht jij de archeoloog zijn die mijn appartement opgraaft, zou het niet bijna hetzelfde lijken? Zou je niet concluderen dat deze "Touhou" een religie voor me was, die m'n leven zin gaf gezien de tijd die ik er in stak? Zeker aangezien ik gelijkgezinden opzocht, en met hen optrok. We ons uitdosten als onze favoriete personages, samenkomsten organiseerden, dergelijke mensen een groot respect betoonden aan een man genaamd ZUN die de basis creëerde van "Touhou".

En toch twijfel ik om het zo te noemen. Het is geen echte zingeving, eerder een bezigheid. Touhou vormt geen framework voor moraliteit of ethiek voor me. Ik trek er geen conclusies uit over de aard van ons universum. Maar het komt toch zo dicht in de buurt. En onrechtstreeks weet het sommige van die dingen wel te doen, aangezien het me in contact brengt met mensen die mijn leven verrijken, het zin geven, en me de drang doen voelen om hun leven aangenamer te maken.
Als ik dan aan die quote denk, en het zou kloppen wat Wallace zei, dan is Touhou mijn approximatie van een religie.

Naar mijn gevoel is het een soort van nieuwe beweging, die sterk op religie gelijkt, maar minus de doctrine. Meer en meer mensen zijn atheïst, of niet actief bezig met godsdienst of religie. Maar we voelen een noodzaak aan diepgang, en zoeken die nu in ons entertainment. Ik zie het in zaken als Touhou en Homestuck. Moderne mythes, gemaakt voor de huidige wereld, waarbij de fans zelf veel kunnen toevoegen en er op verder werken. Een framework voor zingeving, bij gebrek aan andere zin.

Indien het ZUN's intentie was om met Touhou een reeks te creëren waarin het traditionele Japan en z'n mythes bewaard bleven, een nieuw publiek vonden en zo zouden verder leven, dan is dat perfect gelukt.

Wat denken jullie? Is Touhou enigzins als een religie? Helemaal niet? Een beetje? Toch redelijk veel? Of zou je het zelfs echt zo durven noemen? Vind je dat het niet zo kan genoemd worden omwille van stricte definities van religie waar het niet aan voldoet? Of is het een nieuw begrip?



P.S.: Sorry dat deze post zo ontzettend lang is, en ik de centrale vraag niet rechtstreekser aanbied. Maar dit topic zit ondertussen al meer dan een jaar in m'n hoofd. Ik wilde het net zo uitwerken zoals het idee in me is ontstaan.

Ik weet niet echt of Touhou als een religie voor mij is, maar het lijkt er wel een beetje op. Heel veel dingen die ik op een dag doe hebben te maken met Touhou. Op mijn kamer hangen een paar postertjes en tekeningen van Touhou-personages, de meeste liedjes die ik luister zijn arranges van Touhou-muziek, en als ik wat teken in een hoekje van mijn schrift dan is dat meestal een Touhou-personage.
En waifu's favoriete personages, natuurlijk. Niet echt in de zin van geloven, maar meer in de zin van het aanbidden van filmsterren en voetbalspelers. Je vindt die personages erg leuk en het liefst zou je je hele muur behangen met plaatjes van hen en dat soort dingen.


Touhou is dus wel een groot deel van mijn leven. Als er geen Touhou was zou ik een groot gat in mijn bestaan hebben. Sommige mensen zijn helemaal dol op filmsterren, voetballers en Justin Bieber-achtige gasten maar wij zijn helemaal dol op Touhou.

Het is wat je er zelf van maakt. Af en toe een spelletje is leuk, maar een altaar naar Kanako gaat mij wel iets te ver.

Interessante discussie! Om eerlijk te zijn, zit dit ook al een tijdje in m'n hoofd.
Ik denk wel degelijk dat Touhou een religie is, in ieder geval voor de meeste mensen hier. Het hangt er natuurlijk van af waar je religie onder verstaat, maar ik geloof dat het idee hetzelfde is.

In de middeleeuwen was het christendom in Europa een heel belangrijk onderdeel in het leven van mensen. Als ik de literatuur mag geloven, was het geloof in Jezus en God een belangrijk houvast. Hongersnood, ziekte, oorlogen, het waren allemaal dingen die de mensen angstig maakte en ze onzeker maakte over hun voortbestaan. Als je bidde, dan werden je zonden misschien vergeven en zou je een beter leven krijgen. Iedereen geloofde in God, Jezus en de Bijbel, en daarmee was het iets dat het volk niet alleen geruststelde, maar ook bond.

Nu is natuurlijk de situatie in Europa veranderd, en hoeven we niet langer onzeker te zijn over ons voortbestaan. Veel ziektes zijn de wereld uit, oorlogen hebben we al 70 jaar - bijna een mensenleven - niet meer gehad hier. Maar er zijn nog steeds dingen die ons onzeker maken. Mensen zijn sociale dieren en willen ergens bij horen. Ik geloof dat iedereen wel ergens een houvast in wil hebben. Dat hoeft niet een geloof te zijn, maar kan ook iets anders zijn. Half Nederland(!) kijkt naar de finale van een EK- of WK voetbal, veel Nederlanders houden van het Koningshuis en 90% van de bevolking (In ieder geval in de VS voor zover ik weet) luistert popmuziek op de radio.

Het zijn allemaal dingen die ons gezamenlijk bezighouden. Sommige mensen zetten zich hier tegen af, en gaan zich met iets anders bezighouden, en worden Gothic bijvoorbeeld, of ze gaan zich bezighouden met Touhou. Ik denk dat wij in principe hetzelfde zijn als voetbalminnend Nederland, maar dan op onze eigen manier. Het is ook niet gek dat mensen raar opkijken, als je ze vertelt dat je je bezighoudt met Danmakugames, doujinmuziek en anime. Want het is voor de meeste een andere, onbekende wereld.

Ik was echt gelukkig op de con gisteren, en ik denk dat dat komt omdat ik een dag door kon brengen samen met mede Touhoufans. Omdat ik me daarbij thuis voel.

Ik aanbid niets en weidt m'n leven er ook aan niets alsof het een religie is, dus misschien kun je het inderdaad niet zo noemen, maar na gisteren realiseer ik me dat het wel een belangrijk onderdeel in m'n leven is, want ik kan wel zeggen dat Yuyucon 3 samen met Abunai 2013 een van m'n gelukkigste dagen in het jaar was. Dus misschien is het een nieuw begrip, maar zeker met het idee van een soort religie, omdat het gewoon heel veel op elkaar lijkt.

(Terwijl ik over deze post nadacht heeft Bakuhatsu al een aantal dingen genoemd die ik ook noem, maar ik ben te lui om m'n post er nu weer op aan te passen.)

Graan schreef:Het is wat je er zelf van maakt. Af en toe een spelletje is leuk, maar een altaar naar Kanako gaat mij wel iets te ver.

Daar ben ik het mee eens. Een altaar voor Kanako is zwaar overdreven. Een altaar voor Kogasa daarentegen...

Allereerst moet ik zeggen dat ik het erg mooi vind hoe je dit topic ingeleid hebt, Neko. Aan de andere kant moet ik wel zeggen dat je nu veel van de dingen die ik als reactie had kunnen geven zelf al behandeld hebt. Maar goed, ik zal toch eens kijken of ik nog wat zinnigs kan toevoegen.

Als de vraag zou zijn geweest "Is Touhou een religie?", dan zou het antwoord vrij kort kunnen zijn geweest. Zoals je zegt heeft fan zijn van Touhou - hoe fanatiek we ook soms zijn - weinig implicaties voor je wereldbeeld of morele kwesties, en valt het dus buiten de categorie 'religie' volgens vrijwel elke definitie. Maar "als een religie" is Touhou inderdaad af en toe wel, denk ik.

Naast de zaken die je al genoemd hebt, is het ook denk ik zo dat veel van ons een zekere verbondenheid voelen met andere Touhoufans, net zoals aanhangers van dezelfde religie dat kunnen hebben. Ook komen we - zoals gisteren op Yuyucon - bij elkaar om die verbondenheid te versterken en ons nog eens extra met Touhou bezig te houden. Onze psalmen zijn toevallig gewoon niet van de hand van David maar van de hand van ZUN.

Touhou is dus denk ik zeker 'als' een religie, maar op dezelfde manier dat fanatiek fan zijn van een voetbalclub 'als' een religie kan zijn. Het wordt nooit echt een religie.

Wat ik eigenlijk wel interessant vindt, trouwens, is om de kwestie om te draaien. In plaats van na te denken over de archeoloog die jouw leven probeert te begrijpen, zou het grappig zijn om ons af te vragen of onze archeologen het geloof van volken uit de oudheid soms niet te veel interpreteren binnen de definitie van 'religie' die het christendom ons aanreikt (gezien de meeste archeologen uit op christelijke waarden gebaseerde westerse tradities komen).

Natuurlijk, de Grieken zouden vast niet begonnen zijn tempels te bouwen voor hun goden als ze niet in elk geval voor een zekere periode echt in ze geloofd hadden, maar de mythologische literatuur om hun goden heen was vast ook een bron van entertainment. Hoewel de meeste definities van religie Touhou uit die categorie zouden weren, zou het grappig zijn om je omgekeerd wel het Griekse pantheon voor te stellen als een soort Touhou van die tijd. Al was het ietsje meer mainstream, en waren de otaku van toen nog meer hardcore dan nu. Al die life-size figures van marmer, zeg! Daar zouden wij alleen maar van kunnen dromen.

Urameshiya schreef:Wat ik eigenlijk wel interessant vindt, trouwens, is om de kwestie om te draaien. In plaats van na te denken over de archeoloog die jouw leven probeert te begrijpen, zou het grappig zijn om ons af te vragen of onze archeologen het geloof van volken uit de oudheid soms niet te veel interpreteren binnen de definitie van 'religie' die het christendom ons aanreikt (gezien de meeste archeologen uit op christelijke waarden gebaseerde westerse tradities komen).

Natuurlijk, de Grieken zouden vast niet begonnen zijn tempels te bouwen voor hun goden als ze niet in elk geval voor een zekere periode echt in ze geloofd hadden, maar de mythologische literatuur om hun goden heen was vast ook een bron van entertainment. Hoewel de meeste definities van religie Touhou uit die categorie zouden weren, zou het grappig zijn om je omgekeerd wel het Griekse pantheon voor te stellen als een soort Touhou van die tijd. Al was het ietsje meer mainstream, en waren de otaku van toen nog meer hardcore dan nu. Al die life-size figures van marmer, zeg! Daar zouden wij alleen maar van kunnen dromen.

Nu moet ik er aan denken... misschien hadden de Oude Grieken ook wel een soort ZUN en computers... en waren de Griekse Goden personages uit die games. En Zeus was de stage 6 final boss. Ze hadden ook mega grote marmeren figurines, en ze hadden ook arcades vol met kasten versierd met enorme marmeren beelden en muurschilderingen etc. Maar toen gebeurde er een ramp en toen werden al die computers vernietigd, en de mensen van nu denken dat de Grieken goden hadden. Al die Griekse mythen zijn gewoon verhalen uit Oud-Griekse danmaku games.
Ik zal de Griekse mythologie nooit meer hetzelfde zien.

*kijkt naar de altaar voor Kanako* touhou is een soort religie, maar dat kun je ook zeggen van anime

Reym schreef:

Urameshiya schreef:Wat ik eigenlijk wel interessant vindt, trouwens, is om de kwestie om te draaien. In plaats van na te denken over de archeoloog die jouw leven probeert te begrijpen, zou het grappig zijn om ons af te vragen of onze archeologen het geloof van volken uit de oudheid soms niet te veel interpreteren binnen de definitie van 'religie' die het christendom ons aanreikt (gezien de meeste archeologen uit op christelijke waarden gebaseerde westerse tradities komen).

Natuurlijk, de Grieken zouden vast niet begonnen zijn tempels te bouwen voor hun goden als ze niet in elk geval voor een zekere periode echt in ze geloofd hadden, maar de mythologische literatuur om hun goden heen was vast ook een bron van entertainment. Hoewel de meeste definities van religie Touhou uit die categorie zouden weren, zou het grappig zijn om je omgekeerd wel het Griekse pantheon voor te stellen als een soort Touhou van die tijd. Al was het ietsje meer mainstream, en waren de otaku van toen nog meer hardcore dan nu. Al die life-size figures van marmer, zeg! Daar zouden wij alleen maar van kunnen dromen.

Nu moet ik er aan denken... misschien hadden de Oude Grieken ook wel een soort ZUN en computers... en waren de Griekse Goden personages uit die games. En Zeus was de stage 6 final boss. Ze hadden ook mega grote marmeren figurines, en ze hadden ook arcades vol met kasten versierd met enorme marmeren beelden en muurschilderingen etc. Maar toen gebeurde er een ramp en toen werden al die computers vernietigd, en de mensen van nu denken dat de Grieken goden hadden. Al die Griekse mythen zijn gewoon verhalen uit Oud-Griekse danmaku games.
Ik zal de Griekse mythologie nooit meer hetzelfde zien.

ik nu ook niet, net als bij de Romeinse mythologie voor dat de christendom is ontstaan

Religie? Nee. Lijkt het er soms op? Ja. Vind ik dat een beetje beangstigend? Ook. Het lijkt voor mij meer op een obsessieve interesse voor sommige anderen. Alsof de scheidslijn tussen een spel met bijbehorende lore en de realiteit verdwenen, of op z'n minst vervaagd is. Het is geen religie, maar neigt er wel naar als we kijken naar de mate waarin het de levens van enkelen (absolute aantallen zijn natuurlijk niet hoog) beïnvloedt, of lijkt te beïnvloeden.

Ik wil hier niemand mee tegen de schenen trappen, en het is tegen niemand persoonlijk. Ik baseer dit op algemene indrukken die ik krijg van Touhou-fans all over the world, dus niet alleen op TvH. Ik noemde het ooit een 'cultuurshock' voor mij, en ik zal nooit helemaal wennen aan de verregaande interesse voor een spel. Voor mij persoonlijk blijft een spel, een spel en zal de lore me worst wezen. Dit staat, nogmaals, totaal los van mijn mening over de leden van TvH IRL, die louter positief is en waar ik, wanneer de mogelijkheid zich voordoet, graag mee optrek.

Mijn antwoord is niet geheel on-topic, maar de kern laat zich dus goed samenvatten als ik schrijf: Religie? Nee. Lijkt het er op? Ja. Hoewel wereldbeelden en handelswijzen niet opgedrongen staan, lijkt het wel levens op enige mate te beïnvloeden. Dat is ook een criterium, mijns inziens.

voor mij is touhou niet een religie... dan zou anime en manga dat ook zijn...
in mijn ogen als touhou een religie is dan zouden zulke dinges zoals "ctulhu" en stuff dat ook zijn.... dat allemaal terwijl het overduidelijk allemaal fictie is en we ons ermee bezighouden puur voor entertainmen (of temminste dat denk ik toch)

ik zou het eerder een.... uit de hand gelopen hobby noemen..

Ik weet ook niet echt of ik het een religie moet noemen, maar zoals reym zegt heb ik ook veel te doen met touhou.
Ik sta op met naast me een flan kussen en tekeningen en poster dingen van Touhou.
Ik luister de hele dag Touhou muziek en als ik een vrije keuze opdracht opschool moet doen gaat het 9/10 keer over Touhou!
Ik vergelijk veel met Touhou, ik denk ook veel eraan op een dag.
Ik haal soms wel wijsheden en hoop uit nummers ervan, of de verhalen.
Ik bevind me na school meestal hier, en breng mijn vrije tijd ook wel erg door met tvh contacten (In RL of Chat).

Dus soms lijkt het voor mij wel op een religie... Maar als ik het met een psycholoog zou bekijken ben ik gewoon verslaaft of heb ik een obsesie.
Maar ik ben er blij meer :3